Dân Chủ - Nhân Quyền Cho Việt Nam

Thursday, June 12, 2025

THỜI TRUMP, CƠ QUAN DI TRÚ MỸ ĐÃ BẮT NHỮNG AI? (Bernd Debusmann Jr | BBC News)

Thời Trump, cơ quan di trú Mỹ đã bắt những ai?

Bernd Debusmann Jr

BBC News

đưa tin từ Nhà Trắng

12 tháng 6 năm 2025

https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ce82r022113o

Trong quá trình tranh cử, ông Donald Trump đã tuyên bố rõ ràng: "Ngay trong ngày đầu tiên, tôi sẽ triển khai chương trình trục xuất tội phạm lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ."

Theo các cuộc thăm dò dư luận, lời hứa đó được đa số người dân Mỹ ủng hộ, gồm cả những người nhập cư hợp pháp, những người cảm thấy rằng có quá nhiều người đang vào nước Mỹ "sai cách".

Kể từ khi nhậm chức, ông Trump đã mở rộng phạm vi chiến dịch của mình, không chỉ nhắm vào tội phạm, mà còn cả lao động nhập cư, một số nhà hoạt động sinh viên và thậm chí là du khách gặp vấn đề về thị thực.

Trong gần năm tháng, những động thái này hầu như không gặp phải sự phản kháng nào. Nhưng giờ đây, biểu tình đã bùng nổ ở một số khu vực tại Los Angeles sau khi các cán bộ phụ trách nhập cư đẩy mạnh các cuộc truy quét tại nơi làm việc.

Vậy ai là những người nhập cư bị cuốn vào chiến dịch truy quét này?

Và chính quyền còn đang nhắm tới ai khác?

Dưới đây là cái nhìn về một số người đã bị bắt giữ.

Tội phạm và bắt giữ 'hệ lụy'

Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã nhiều lần nhấn mạnh số vụ vượt biên giảm mạnh và số người bị bắt giữ đạt mức kỷ lục dưới thời chính quyền của ông.

Tính đến đầu tháng Sáu, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) đã giam giữ khoảng 51.000 người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp. Đây là con số cao nhất kể từ tháng 9/2019.

Mặc dù chưa có số liệu đầy đủ và được cập nhật về tổng số vụ giam giữ người nhập cư kể từ ngày 20/1, các quan chức Nhà Trắng cho biết họ hy vọng ICE có thể tăng quy mô lên khoảng 3.000 vụ bắt giữ mỗi ngày, so với khoảng 660 vụ mỗi ngày trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ của ông Trump.

Ban đầu, các quan chức Mỹ khẳng định các chiến dịch này "nhắm tới" tội phạm và các mối đe dọa đối với an toàn công cộng.

Tuy nhiên, theo một hệ thống theo dõi dữ liệu, một bộ phận đáng kể những người nhập cư không giấy tờ bị chính quyền Trump bắt giữ lại không có tiền án tiền sự nào.

Trung tâm Tiếp cận Hồ sơ Giao dịch (Transactional Records Access Clearinghouse – TRAC), một dự án của Đại học Syracuse (Mỹ) chuyên thu thập dữ liệu về nhập cư, ước tính rằng trong tổng số 51.302 người bị ICE giam giữ tính đến ngày 1/6, khoảng 44% không có tiền án gì ngoài việc vào Mỹ mà không được phép.

Tình trạng bất ổn tại Los Angeles bắt nguồn từ một loạt vụ bắt giữ liên quan đến nhập cư, tổng cộng 118 người bị bắt.

Theo Bộ An ninh Nội địa (DHS), trong số này có 5 thành viên băng đảng.

ICE mô tả những người bị bắt tại Los Angeles là người "tệ nhất trong những người tệ nhất", đồng thời chỉ ra một số người có tiền án liên quan đến buôn bán ma túy, hành hung, ngược đãi trẻ em, bạo lực gia đình, cướp giật và buôn người.

Tuy nhiên, số người thực sự có tiền án vẫn chưa rõ ràng.

Cha mẹ của một người nhập cư không giấy tờ 23 tuổi – thành viên của cộng đồng bản địa Zapotec ở Mexico – nói với tờ Washington Post rằng con trai họ, người theo họ là không có tiền án, đã bị bắt giữ bên ngoài một cửa hàng quần áo.

BBC không thể độc lập xác minh chi tiết của vụ việc này.

Ông Tom Homan – người đứng đầu lực lượng kiểm soát biên giới – biện minh cho các vụ bắt giữ này là hệ lụy và lập luận rằng xét về mặt pháp lý, các đặc vụ không thể không bắt giữ người nhập cư không giấy tờ khi gặp họ.

Khách du lịch và cư dân

Đã có nhiều trường hợp du khách nước ngoài, như Anh, châu Âu và Canada, bị bắt và giam giữ trong các trung tâm di trú của Mỹ.

Chẳng hạn, hồi tháng Tư, một du khách 28 tuổi người xứ Wales đã bị giữ 19 ngày tại trung tâm xử lý của ICE ở bang Washington, sau khi bị từ chối nhập cảnh vào Canada do một "sự cố thị thực" (theo cách mô tả sau đó của du khách này).

Trong một vụ việc khác gần đây hơn vào tháng Sáu, Khaby Lame – công dân Italy, đồng thời là ngôi sao TikTok nổi tiếng nhất thế giới với 162 triệu người theo dõi – đã bị tạm giữ tại sân bay Las Vegas vì "vi phạm quy định nhập cư".

ICE cáo buộc ông Lame đã ở lại quá thời hạn thị thực sau khi nhập cảnh vào Mỹ ngày 30/4. Sau đó, giới chức cho biết ông đã được cho phép "tự nguyện rời đi" và đã rời khỏi Mỹ.

Ngoài ra, vào tháng Ba, nữ diễn viên Canada Jasmine Mooney bị tạm giữ gần hai tuần sau khi bị bắt tại cửa khẩu San Ysidro, nơi cô đang cố gắng gia hạn thị thực để vào Mỹ.

Sau đó, cô mô tả điều kiện giam giữ là vô nhân đạo, nói rằng mình bị nhốt trong một phòng giam bằng bê tông không có chăn và hầu như không được dùng nhà vệ sinh. Cô được thả sau đó mà không bị truy tố.

Vụ việc đã thu hút sự chú ý của ông David Eby, Thủ hiến bang British Columbia (Canada). Ông cho rằng sự việc ấy sẽ càng làm người Canada lo lắng khi đi tới Mỹ.

"Mối quan hệ giữa hai bên vốn đã mong manh, và vụ việc này khiến nhiều người chúng tôi tự hỏi: Vậy còn thân nhân của mình đang làm việc tại Mỹ thì sao?" – ông phát biểu trên đài CBC.

Một số người khác, như công dân Đức 34 tuổi Fabian Schmidt, bị giữ lại ngay tại sân bay.

Ông Schmidt, người đã sống ở Mỹ từ năm 2007, bị tạm giữ khi trở lại Mỹ từ Luxembourg.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài WGBH ở bang New Hampshire (Mỹ), ông Schmidt kể rằng giới chức đã hỏi về một cáo buộc nhẹ liên quan tới ma túy mà sau đó đã bị hủy bỏ, và một vụ lái xe khi say rượu dẫn tới án phạt và quản chế.

Bộ An ninh Nội địa (DHS) nhìn chung tránh bình luận về các trường hợp cụ thể, nhưng nhiều lần khẳng định rằng các hoạt động của họ là hợp pháp.

'Kẻ thù ngoại bang'

Một số hình ảnh chấn động nhất về cuộc cải tổ nhập cư dưới thời chính quyền Trump đến từ nơi cách nước Mỹ hàng nghìn cây số – quốc gia Trung Mỹ El Salvador.

Tại đây, hơn 250 người bị chính phủ cáo buộc là thành viên của băng nhóm Tren de Aragua đã bị chuyển tới một nhà tù siêu lớn.

Tuy nhiên, người thân của một số người bị bắt đã bác bỏ những cáo buộc về mối liên hệ với băng đảng, cho rằng họ bị cuốn vào chiến dịch chỉ vì có những hình xăm vô hại.

Những người này bị dán nhãn là "kẻ thù ngoại bang" và bị trục xuất theo một đạo luật năm 1798, cho phép chính quyền thực hiện các biện pháp rộng rãi để bắt giữ và trục xuất công dân hoặc người có gốc gác từ những quốc gia bị xem là "thù địch".

"Nản thực sự," bà Adalys Ferro – giám đốc điều hành tổ chức Vận động người Mỹ gốc Venezuela – chia sẻ với BBC.

"Tất cả các quyết định này đều vô nhân đạo, tàn nhẫn và cả bất hợp pháp."

Trường hợp được chú ý nhất là Kilmar Abrego Garcia – một người El Salvador 29 tuổi, sống tại bang Maryland – bị trục xuất khỏi Mỹ vào tháng Ba.

Nhiều thẩm phán, trong đó có cả các thẩm phán của Tòa án Tối cao Mỹ, đã phán quyết rằng việc trục xuất ông Abrego Garcia là sai và chính phủ cần "tạo điều kiện" để ông được trở về đoàn tụ với gia đình.

Ngày 6/6, ông đã được đưa trở lại Mỹ để đối mặt với các cáo buộc hình sự liên bang sau khi bị truy tố với cáo buộc đã đưa người nhập cư không giấy tờ vào Mỹ trong thời điểm ông còn ở Mỹ.

Sinh viên biểu tình

Những người nước ngoài tham gia các cuộc biểu tình chính trị – kể cả khi họ có thẻ xanh hoặc thị thực du học hợp pháp – cũng bị chính quyền Trump nhắm tới.

Ông Anthony Enriquez, người đứng đầu bộ phận vận động tại tổ chức nhân quyền Robert F Kennedy Human Rights, nói với BBC rằng số người có thẻ xanh bị bắt giữ kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng đang "ngày càng nhiều".

"Giới chức di trú cảm thấy họ có quyền tiến hành những vụ bắt giữ mà họ thực chất không có thẩm quyền pháp lý," ông nói.

Có những nguyên nhân khác nhau dẫn đến các quyết định trục xuất, nhưng theo Nafsa – một tổ chức chuyên về giáo dục quốc tế – đã có hơn 1.600 sinh viên quốc tế bị thu hồi thị thực.

Nhiều vụ bắt giữ diễn ra trong bối cảnh Nhà Trắng phát động chiến dịch trấn áp điều họ cho là chủ nghĩa bài Do Thái tại các trường đại học Mỹ, bao gồm vụ bắt giữ Mahmoud Khalil - một nhân vật nổi bật trong làn sóng biểu tình phản đối chiến tranh Gaza tại Đại học Columbia diễn ra vào năm ngoái.

Người đàn ông 30 tuổi này, hiện có thẻ xanh, đang đấu tranh tại tòa án để ngăn cản lệnh trục xuất.

Tại Đại học Tufts, sinh viên Rumeysa Ozturk cũng từng bị giam giữ sáu tuần trước khi được trả tự do.

Sau đó, ngôi trường này cho biết họ được thông báo rằng thị thực sinh viên của Ozturk – một nghiên cứu sinh tiến sĩ từng tham gia biểu tình ủng hộ Palestine – đã bị thu hồi. Cô hiện vẫn đang theo đuổi vụ kiện nhằm ngăn cản việc bị trục xuất.

Dù các vụ việc nói trên vấp phải nhiều chỉ trích gay gắt, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) vẫn khẳng định rằng một số sinh viên đã tham gia các hoạt động "có liên hệ" với tổ chức Hamas.

"Thị thực là một đặc ân, không phải quyền lợi," phát ngôn viên Bộ An ninh Nội địa Mỹ Tricia McLaughlin viết trên mạng xã hội X.

VIDEO : Cảnh biểu tình ở Los Angeles, Mỹ

https://www.bbc.com/vietnamese/articles/ce82r022113o

----------------

Tin liên quan

Tăng quyền lực cho công an xã, sửa quy định bắt tạm giam?

12 tháng 6 năm 2025

BBC có mặt tại Los Angeles, nơi diễn ra các cuộc biểu tình bạo động

11 tháng 6 năm 2025

Tân giám đốc Công an TP HCM Mai Hoàng nhậm chức, tại sao báo chí im lặng, gỡ tin?

10 tháng 6 năm 2025

Vụ FLC: Khắc phục hậu quả dư có được giảm án?

11 tháng 6 năm 2025

Tổng Bí thư Tô Lâm ký ban hành Quy định 294, có dẫn đến việc sửa Điều lệ Đảng?

11 tháng 6 năm 2025

Đài Loan: Tàu sân bay Trung Quốc ở Thái Bình Dương cho thấy mục tiêu 'bành trướng'

11 tháng 6 năm 2025

PHÁT BIỂU CỦA ÔNG NEWSOM, THỐNG ĐỐC CALIFORNIA : NỀN CỘNG HÒA ĐANG Ở NGÃ BA ĐƯỜNG (Gavin Newsom | Báo Tiếng Dân)

Phát biểu của ông Newsom, Thống đốc California: Nền dân chủ đang ở ngã ba đường

Gavin Newsom

Trúc Lam chuyển ngữ | Báo Tiếng Dân

12/06/2025

https://baotiengdan.com/2025/06/12/phat-bieu-cua-ong-newsom-thong-doc-california-nen-dan-chu-dang-o-nga-ba-duong/

Nếu một số người trong chúng ta có thể bị bắt cóc trên đường phố nhưng không cần lệnh, mà chỉ dựa trên sự nghi ngờ hoặc màu da, thì không ai trong chúng ta được an toàn.

Tôi muốn nói đôi lời về những sự kiện diễn ra trong vài ngày qua.

Cuối tuần qua, các đặc vụ liên bang đã tiến hành các cuộc đột kích quy mô lớn vào nơi làm việc ở Los Angeles và các vùng lân cận.

Các cuộc đột kích đó vẫn tiếp tục khi tôi đang nói chuyện.

VIDEO : https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/06/Gavin-Newsom.mp4?_=1

California không còn xa lạ với việc thực thi luật nhập cư. Nhưng thay vì tập trung vào những người nhập cư không có giấy tờ, có tiền án nghiêm trọng và những người có lệnh trục xuất cuối cùng – một chiến lược mà cả hai đảng đều ủng hộ từ lâu – thì chính quyền này lại thúc đẩy các cuộc trục xuất hàng loạt.

[Họ] nhắm bừa bãi vào các mục tiêu là những gia đình nhập cư làm việc chăm chỉ, bất kể nguồn gốc hay sự nguy hiểm của người dân.

Những gì đang diễn ra hiện nay rất khác so với bất kỳ điều gì mà chúng ta đã từng chứng kiến trước đây.

Vào sáng thứ Bảy [ngày 7-6-2025], khi các đặc vụ liên bang nhảy ra khỏi một chiếc xe tải không có biển số gần bãi đậu xe của Home Depot, họ bắt đầu bắt giữ mọi người.

Một sự cố ý nhắm vào một vùng ngoại ô đông người gốc Mỹ Latin.

Một cảnh tượng tương tự cũng diễn ra khi một công ty may mặc bị đột kích ở trung tâm thành phố.

Một số hành động khác: Một công dân Mỹ đang mang thai 9 tháng – đã bị bắt. Một bé gái bốn tuổi – cũng bị bắt.

Gia đình chia cắt. Bạn bè mất tích.

Đáp lại, người dân Los Angeles hàng ngày ra đường để thực hiện quyền tự do ngôn luận và tự do lập hội theo Hiến pháp.

Để phản đối các hành động của chính quyền.

Đổi lại, tiểu bang California và thành phố Los Angeles và quận Los Angeles đã cử cảnh sát của chúng tôi đến để giúp giữ các cuộc biểu tình ôn hòa và trừ một số trường hợp ngoại lệ, họ đã thành công.

Tương tự như nhiều tiểu bang khác, California không xa lạ gì với tình trạng bất ổn dân sự như thế này. Chúng tôi thường xuyên giải quyết tình hình… và bằng lực lượng thực thi pháp luật của riêng mình.

Nhưng lần này lại khác.

Sau đó, người ta sử dụng hơi cay. Lựu đạn gây choáng. Đạn cao su.

Các đặc vụ liên bang bắt giữ người dân và hủy hoại các quyền thủ tục pháp lý của họ.

Donald Trump không hề tham khảo ý kiến của các nhà lãnh đạo thực thi pháp luật của California, đã điều động 2.000 Vệ binh Quốc gia của tiểu bang chúng tôi, triển khai trên đường phố.

Hành động này là bất hợp pháp và không có lý do gì cả.

Sự lạm dụng quyền lực trắng trợn này của một Tổng thống đương nhiệm đã thổi bùng lên một tình huống dễ cháy… khiến người dân, các viên chức và Vệ binh Quốc gia của chúng ta gặp nguy hiểm.

Đó là lúc vòng xoáy đi xuống bắt đầu. Ông ta đã tăng gấp đôi việc triển khai Vệ binh Quốc gia nguy hiểm của mình bằng cách thổi bùng ngọn lửa mạnh hơn nữa.

Và Tổng thống đã cố tình làm như vậy.

Khi tin tức lan truyền khắp Los Angeles, nỗi lo lắng cho gia đình và bạn bè tăng cao. Các cuộc biểu tình lại bắt đầu.

Vào ban đêm, hàng chục kẻ vi phạm pháp luật trở nên hung bạo và phá hoại. Chúng phá hoại tài sản. Chúng cố tấn công cảnh sát.

Nhiều người trong số quý vị đã xem các đoạn video clip về những chiếc xe hơi bốc cháy trên bản tin truyền hình cáp.

Nếu các bạn kích động bạo lực hoặc phá hoại cộng đồng của chúng tôi, các bạn sẽ phải chịu trách nhiệm.

Hành vi phạm tội như vậy sẽ không được dung thứ. Chấm hết.

Đã có hơn 370 người bị bắt. Và chúng tôi đang xem lại các băng ghi hình để củng cố thêm hồ sơ cho các vụ án, và những người đó sẽ bị truy tố theo mức cao nhất của luật pháp.

Một lần nữa, cảm ơn các viên cảnh sát và phần lớn người dân Los Angeles đã phản đối một cách ôn hòa, tình hình này đã lắng xuống và chỉ tập trung tại vài dãy phố vuông ở trung tâm thành phố.

Nhưng đó không phải là điều Donald Trump muốn.

Ông ta lại chọn leo thang; ông ta chọn nhiều vũ lực hơn.

Ông ta chọn kịch tính hơn là sự an toàn công cộng – ông ta đã đưa thêm 2.000 thành viên của Lực lượng Vệ binh.

Ông ta đã triển khai thêm 700 lính Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ đang tại ngũ.

Đây là những người đàn ông và phụ nữ được đào tạo để chiến đấu ở nước ngoài, không phải lực lượng thực thi pháp luật trong nước.

Chúng tôi tôn vinh sự phục vụ của họ. Chúng tôi tôn vinh lòng dũng cảm của họ. Nhưng chúng tôi không muốn đường phố của chúng tôi bị quân sự hóa bởi Lực lượng Vũ trang của chúng tôi. Không phải ở L.A. Không phải ở California. Không phải ở bất kỳ nơi nào khác.

Chúng tôi thấy những chiếc xe không có biển số trong bãi đậu xe của trường học. Trẻ em sợ tham dự lễ tốt nghiệp của chính tụi nó.

Trump đang kéo một mạng lưới quân sự trên khắp Los Angeles, vượt xa mục đích đã tuyên bố của ông ta là chỉ truy đuổi những tên tội phạm bạo lực và nghiêm trọng.

Các điệp viên của ông ta đang bắt giữ những người rửa chén, người làm vườn, các công nhân làm công nhựt và thợ may – Đó chỉ là sự yếu đuối. Sự yếu đuối, đội lốt sức mạnh.

Chính phủ của Donald Trump không bảo vệ cộng đồng của chúng ta – họ đang gây chấn thương cho cộng đồng của chúng ta. Và đó có vẻ là mục đích [của ông ta].

California sẽ tiếp tục đấu tranh thay mặt cho người dân của chúng ta – tất cả người dân của chúng ta – kể cả tại tòa án.

Hôm qua, chúng tôi đã đệ đơn kiện lên tòa án về việc Tổng thống Trump triển khai quân đội Hoa Kỳ một cách liều lĩnh, đến một thành phố lớn của Hoa Kỳ.

Hôm nay, chúng tôi đã tìm kiếm một lệnh khẩn cấp của tòa án để ngăn chặn việc sử dụng quân đội Hoa Kỳ để tham gia vào các hoạt động thực thi pháp luật trên khắp Los Angeles.

Nếu một số người trong chúng ta có thể bị bắt cóc khỏi đường phố mà không cần lệnh, chỉ dựa trên sự nghi ngờ hoặc màu da, thì không ai trong chúng ta được an toàn.

Các chế độ độc tài bắt đầu bằng cách nhắm vào những người kém khả năng tự vệ nhất. Nhưng họ không dừng lại ở đó.

Trump và những người trung thành của ông ta phát triển mạnh mẽ nhờ sự chia rẽ, vì điều đó cho phép họ nắm giữ nhiều quyền lực hơn và kiểm soát nhiều hơn nữa.

Nhân tiện, Trump – ông ta không phản đối tình trạng vô luật pháp và bạo lực, miễn là nó phục vụ cho ÔNG TA.

Chúng ta còn cần bằng chứng nào nữa ngoài ngày 6 tháng 1?

Tôi mong mọi người hãy dành thời gian để suy ngẫm về thời khắc nguy hiểm này.

Một tổng thống không muốn bị ràng buộc bởi bất kỳ luật lệ hay hiến pháp nào.

Thực hiện một cuộc tấn công thống nhất vào các [giá trị] truyền thống của Mỹ.

Đây là một tổng thống, chỉ trong hơn 140 ngày, đã sa thải những người giám sát chính phủ, những người có thể buộc ông ta phải chịu trách nhiệm về tham nhũng và gian lận.

Ông ta đã tuyên chiến với văn hóa, với lịch sử, với khoa học – với chính kiến thức. Các cơ sở dữ liệu thật sự biến mất.

Ông đang làm mất tính hợp pháp của các hãng tin tức và tấn công vào Tu Chính án Thứ Nhất.

Với mối đe dọa cắt ngân quỹ của họ, ông ta đang ra lệnh cho các trường đại học có thể giảng dạy những gì.

Ông ta nhắm mục tiêu vào các công ty luật và ngành tư pháp, là nền tảng của một xã hội dân sự, có trật tự.

Kêu gọi bắt giữ một Thống đốc đương nhiệm mà không có lý do nào khác, ngoài lý do – theo lời ông ta – “được [dân] bầu”.

Và chúng ta đều biết, thứ Bảy này, ông ta ra lệnh cho những người anh hùng của nước Mỹ – quân đội Hoa Kỳ – buộc họ phải phô trương kỳ cục là để ăn mừng sinh nhật của ông ta, giống như những nhà độc tài thất bại khác đã từng làm trong quá khứ.

Hãy nhìn đi, hành động của ông ta không chỉ về các cuộc biểu tình ở Los Angeles.

Khi Donald Trump tìm kiếm quyền lực bao trùm để chỉ huy Vệ binh Quốc gia, ông ta đã ban hành lệnh đó áp dụng cho mọi tiểu bang trên đất nước này.

Hành động của ông ta liên quan đến tất cả chúng ta. Liên quan đến quý vị.

California có thể là tiểu bang đầu tiên – nhưng rõ ràng sẽ không dừng lại ở đây. Các tiểu bang khác sẽ là tiểu bang tiếp theo.

Dân chủ sẽ là tiểu bang tiếp theo.

Dân chủ đang bị tấn công ngay trước mắt chúng ta – khoảnh khắc mà chúng ta lo sợ đã đến.

Ông ta đang dùng một quả bóng phá hủy các dự án lịch sử của những nhà lập quốc của chúng ta.

Ba nhánh của chính quyền độc lập, ngang nhau.

Không còn bất kỳ sự kiểm tra và cân bằng nào nữa. Quốc hội không còn ở đâu cả. Chủ tịch Hạ viện Johnson đã hoàn toàn thoái thác trách nhiệm đó.

Pháp quyền ngày càng nhường chỗ cho sự cai trị của Don (tức Donald Trump).

Các nhà lập quốc đã không còn sống để chứng kiến khoảnh khắc này.

Đã đến lúc tất cả chúng ta phải đứng lên.

Thẩm phán Brandeis đã nói rất hay: Trong một nền dân chủ, chức vụ quan trọng nhất không phải là tổng thống, mà chắc chắn cũng không phải là thống đốc. Chức vụ quan trọng nhất là chức vụ công dân.

Vào thời điểm này, tất cả chúng ta phải đứng lên và chịu trách nhiệm ở mức độ cao hơn.

Nếu quý vị thực hiện quyền của mình trong Tu Chính án Thứ Nhất, hãy thực hiện một cách ôn hòa.

Tôi biết nhiều người trong số quý vị đang cảm thấy lo lắng, căng thẳng và rất sợ hãi.

Nhưng tôi muốn quý vị biết rằng QUÝ VỊ chính là thuốc giải cho nỗi sợ hãi và sự lo lắng đó.

Điều mà Donald Trump muốn nhất là lòng trung thành của quý vị. Sự im lặng của quý vị. Để trở thành những kẻ đồng lõa trong khoảnh khắc này.

ĐỪNG khuất phục trước ông ta.

KHOẢNH KHẮC LÀM NGƯỜI (Đoàn Bảo Châu | Báo Tiếng Dân)

Khoảnh khắc làm người

Đoàn Bảo Châu

12/06/2025

https://baotiengdan.com/2025/06/12/khoanh-khac-lam-nguoi/

HÌNH :

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/06/1-54-1002x1024.jpg

Chiều 30/5/2025, một chiếc BMW lấn làn trên đường Nguyễn Huy Tự (Hai Bà Trưng) đâm vào xe máy, khiến hai cha con trọng thương, bé gái đứt lìa chân và tử vong một tuần sau. Người gây tai nạn là Đại biểu Quốc hội Nguyễn Sỹ Cương, nhưng báo chí chỉ viết tắt “NSC”, rồi xóa bài.

Điều ghê tởm nhất: Cương bỏ mặc nạn nhân đang nguy kịch. Không cứu giúp, không hối lỗi. Một đại biểu quốc hội – đại diện tiếng nói của dân – lại hành xử tàn nhẫn, hèn hạ, rồi tìm cách che đậy sự thật bằng quyền lực.

Tôi viết bài này không [phải] để dạy Cương làm người – vì có quá nhiều kẻ như Cương trong xã hội: Có quyền, có tiền nhưng nhân cách rỗng tuếch. Chỉ hy vọng ai đó giống Cương đọc được và biết chọn cách hành xử xứng đáng với loài người.

Nếu một đại biểu quốc hội có thể thản nhiên bỏ mặc người bị nạn, thì sao trách những tài xế khác cố cán chết nạn nhân để đền một lần cho xong? Đây không chỉ là sự hèn nhát của một cá nhân, mà còn là biểu hiện sâu xa của một hệ thống coi rẻ tính mạng dân thường.

Một con người đích thực, kể cả không gây tai nạn, sẽ cứu giúp người đang hấp hối. Họ sẽ tưởng tượng đó là con mình, em mình và làm tất cả để cứu nạn nhân. Nhưng Cương – và nhiều kẻ như hắn – chỉ mang hình hài người, nhưng hành xử thấp hèn hơn cả súc vật.

Bạn từng thấy video chú chó cố đánh thức bạn mình bị xe đâm, rồi cố kéo bạn vào lề đường, đứng chờ người cứu? Đến con vật còn biết yêu thương, còn Cương thì không.

Nếu con cái Cương thực sự có nhân cách, chúng nên lên tiếng. Không phải để cứu cha mình, mà để giữ lại chút nhân phẩm cho chính mình, vì một người cha như Cương là điển hình của sự lưu manh, khôn vặt, phi nhân tính.

Tiền có thể xoa dịu truyền thông, có thể bồi thường vật chất, nhưng không bao giờ mua lại được mạng sống, hay hàn gắn nỗi đau của một người cha mất con.

Mỗi người sẽ đến lúc đối diện một khoảnh khắc để khẳng định mình là CON NGƯỜI – không phải loài hai chân mặc vest, lái xe sang, nhưng nhân tính rẻ rúng hơn cả thú hoang.

Một đại biểu quốc hội như vậy thì xã hội còn mong gì một công chúng văn minh, tử tế? Xã hội Việt Nam đang rất xấu – không vì dân trí thấp – mà vì sự vô cảm, lãnh đạm đang được ngợi ca là “khôn ngoan”, là “biết sống”.

Đã có bao người trí thức nhìn thấy dân oan giăng biểu ngữ, gào khóc giữa phố mà không một lần tự hỏi: họ là ai, vì sao lại kêu cứu? Chỉ đến khi bất công giáng lên đầu mình, họ mới gào thét đòi công lý.

Tôi từng chỉ trích Cương khi ông ta kêu gọi công an xử lý người dân “xúc phạm” bộ trưởng trên mạng. Giả sử ông có nhân cách, lời ấy còn chút giá trị. Nhưng sau vụ việc này, Cương lộ rõ là kẻ mạt hạng, giẻ rách – và lại là đại biểu quốc hội.

Một người như Cương không đại diện cho ai cả, không thể đóng góp gì cho xã hội, chỉ làm nền văn hóa thêm ô uế. Vì cải tổ văn hóa là điều bất khả với những con người nhân cách mục ruỗng.

Dân tộc này còn đau khổ dài lâu vì những kẻ miệng hô “vì dân” nhưng tâm và tầm đều thấp kém tận đáy thang giá trị con người.

Và vì vậy, mỗi người chúng ta phải tự chuẩn bị cho mình bản lĩnh, tri thức và tình yêu thương, để khi khoảnh khắc đó đến, ta xứng đáng là một CON NGƯỜI.

KHOẢNH KHẮC LÀM NGƯỜI (Đoàn Bảo Châu | Báo Tiếng Dân)

Khoảnh khắc làm người

Đoàn Bảo Châu

12/06/2025

https://baotiengdan.com/2025/06/12/khoanh-khac-lam-nguoi/

HÌNH :

https://baotiengdan.com/wp-content/uploads/2025/06/1-54-1002x1024.jpg

Dân tộc này còn đau khổ dài lâu vì những kẻ miệng hô “vì dân” nhưng tâm và tầm đều thấp kém tận đáy thang giá trị con người.

HÃY LO VIỆC CHUYÊN MÔN! (Nguyễn Tuấn / Facebook)

Hãy lo việc chuyên môn!

Nguyễn Tuấn

6 tháng 6, 2025 lúc 03:52

https://www.facebook.com/t.nguyen.2016/posts/pfbid02mi1PgB3uqNiPPnVC7LNiMQ1S9z8G5qPGpqzq8XFQzDRVH1Wgo7RQUWBQJwM8qb2Ul

Hãy lo việc chuyên môn!

Anh bạn tôi càm ràm: "Khi tôi đăng các bài xã luận trên FB này, thường có các lời 'khuyên' như là 'bác sĩ chỉ nên lo chuyện khám chữa bệnh thôi, đừng nói chuyện xã hội'." Có cái gì sai trong lời khuyên có vẻ chân thành này?

Hãy tưởng tượng bạn là một bác sĩ, vừa cứu sống một bệnh nhân trong phòng mổ, bước ra ngoài thì nghe ai đó nói: "Bác sĩ ơi, cứ lo mổ xẻ đi, đừng bàn chuyện xã hội làm gì!" Hoặc bạn là một giáo viên, vừa dạy xong một tiết học toán siêu hay, rồi bị bảo: "Thầy ơi, dạy học thôi, đừng viết blog về bất bình đẳng giáo dục!"

Nhiều khi hỏi bạn bè về một vấn đề thời sự, câu trả lời có khi là “Tôi chỉ lo chuyên môn thôi, không quan tâm tới chánh trị chánh em”. Không có chánh kiến. Mất hứng.

Lời khuyên "hãy tập trung vào nghề nghiệp, đừng dính vào chuyện xã hội" hay “chỉ quan tâm chuyên môn”nghe thì có vẻ hợp lí, như kiểu bảo bạn: "Cứ ăn cơm nhà, đừng đi ăn hàng." Nhưng nếu nghĩ kĩ, cái "cơm nhà" này có vài hạt sạn khó nuốt.

Hãy cùng mổ xẻ lời khuyên này để xem nó có phải là kim chỉ nam hay chỉ là một câu nói nghe-cool-nhưng-hơi-lệch.

Lời khuyên này thường mắc phải một chiêu "đánh lén" gọi là ad hominem. Nghe sang chảnh đúng không? Nhưng thật ra nó chỉ là cách nói: "Bạn là bác sĩ, không phải nhà hoạt động, im đi!" Thay vì tranh luận về ý kiến bạn đưa ra, người ta quay sang công kích nghề nghiệp của bạn, như thể bạn chỉ được phép sống trong cái hộp mang tên "chuyên môn".

Ví dụ nhé: Chị Lan là bác sĩ nhi khoa, ngày nào cũng thấy trẻ con hít khói bụi từ nhà máy gần đó mà ho sù sụ. Chị bèn lên mạng kêu gọi chánh quyền làm gì đó với ô nhiễm.

Thế là có người nhảy vào: "Chị là bác sĩ, không phải chuyên gia môi trường, lo chữa bệnh đi!"

Ủa, khoan đã! Chị Lan thấy tận mắt lũ trẻ bị hen suyễn vì khói bụi, chị có quyền nói chứ, đúng không? Chuyên môn của chị không phải là cái còng khóa miệng chị, mà là cái loa giúp chị nói to hơn về vấn đề.

Nhưng lời khuyên kia cứ cố làm chị im lặng, như thể chị chỉ được phép cầm ống nghe chứ không được cầm micro. Nghe mà tức!

Rồi còn chiêu strawman nữa, nghe cứ như phim hoạt hình! Lời khuyên này hay bóp méo ý định của bạn, làm như bạn đang bỏ bê công việc chánh chỉ vì dám lên tiếng về chuyện xã hội.

Ví dụ: thầy Nam, một giáo viên toán rất tận tâm, viết bài blog kể về chuyện trường học ở khu nghèo thiếu sách vở, thiếu bàn ghế, kéo dài bất bình đẳng.

Thế là có người comment: "Thầy dạy toán đi, đừng làm nhà hoạt động!"

Trời ơi, thầy Nam đâu có bỏ lớp học để đi biểu tình đâu! Thầy vừa dạy học, vừa viết blog để kể chuyện thật, với hi vọng ai đó sẽ để ý và sửa đổi.

Cái chiêu này giống như dựng một "người rơm" – một phiên bản giả của thầy Nam, kiểu như thầy đang bỏ rơi học sinh để chạy theo danh tiếng nhà hoạt động. Rồi họ đánh cái "người rơm" đó, thay vì thật sự lắng nghe thầy nói gì. Thầy Nam chỉ muốn học sinh có sách mới để đọc, vậy mà bị quy chụp là "bỏ nghề". Thật là oan như cá trong chậu!

Lời khuyên này còn mắc cái lỗi gọi là dựa vào thẩm quyền. Nó bảo rằng chỉ một nhóm nhỏ "chuyên gia xã hội" mới được phép bàn về chuyện lớn lao như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng, hay chánh sách. Còn bạn? Bạn chỉ là nhà sinh vật học, bác sĩ, giáo viên... thì cứ lo việc của mình đi!

Hãy tưởng tượng anh Hùng, một nhà sinh vật học, đứng lên nói về việc rừng bị chặt phá làm hệ sinh thái tan nát. Anh ấy biết rõ từng con cá, cái cây bị ảnh hưởng.

Nhưng rồi có người bảo: "Anh không phải nhà khoa học khí hậu, về nghiên cứu sinh vật đi!"

Ủa, khoan, anh Hùng nghiên cứu hệ sinh thái cả chục năm, anh ấy không có quyền nói về môi trường sao? Lời khuyên này giống như bảo chỉ đầu bếp 5 sao mới được nấu ăn, còn bạn thì chỉ được... rửa chén?

Nó khóa chặt cánh cửa đối thoại, làm như chỉ vài người "được chọn" mới có quyền lên tiếng. Thế thì ai dám nói gì nữa?

Nghe lời này, bạn có nguy cơ biến thành một cỗ máy làm việc: hiệu quả, nhưng hơi... vô hồn.

Công việc là quan trọng, nhưng bạn đâu chỉ là "bác sĩ", "giáo viên", hay "kĩ sư". Bạn còn là một con người, với trái tim, khối óc, và cả những giấc mơ ngoài deadline.

Nếu bạn chỉ cắm đầu vào nghề, bạn có thể bỏ lỡ cơ hội hiểu thế giới, kết nối với người khác, và thậm chí là truyền cảm hứng cho chính mình.

Hơn nữa, chuyện xã hội không phải là "tiếng ồn" cần tránh, mà là nguồn cảm hứng. Trong đại dịch COVID-19, bác sĩ không chỉ chữa bệnh mà còn lên tiếng về việc thiếu máy thở, thiếu chánh sách hỗ trợ.

Giáo viên không chỉ dạy học mà còn đấu tranh để học sinh nghèo có máy tính học online.

Nếu họ chỉ "giữ đúng vai trò", thế giới có lẽ đã mất đi bao nhiêu ý tưởng hay ho. Bạn không muốn mình chỉ là một con robot làm việc, đúng không?

Để công bằng, lời khuyên này không phải lúc nào cũng tệ. Nếu bạn là bác sĩ mà ngày nào cũng livestream cãi nhau về chánh trị, bỏ quên bệnh nhân, thì đúng là đáng bị nhắc.

Hoặc nếu bạn là nha sĩ mà tự nhiên đi bình luận về... vật lí hạt nhân, thì chắc cũng nên xem lại. Vấn đề không phải là bạn lên tiếng, mà là bạn có làm tốt việc chánh của mình và nói chuyện có căn cứ hay không.

Nhưng thay vì bảo bạn "im đi", sao không khuyến khích bạn cân bằng? Vừa làm nghề giỏi, vừa tham gia xã hội một cách thông minh. Bác sĩ Lan có thể vừa chữa bệnh, vừa viết bài về ô nhiễm. Thầy Nam có thể vừa dạy toán, vừa kể chuyện bất bình đẳng. Vừa làm tốt việc của mình, vừa sống như một con người đầy đủ – nghe hay hơn nhiều, đúng không?

Lời khuyên "hãy tập trung vào nghề nghiệp, đừng bàn chuyện xã hội" nghe thì hay, nhưng nó giống như một tách trà mà không có trà – thiếu mất cái chất của cuộc sống.

Nó mắc kẹt trong mấy cái bẫy ngụy biện như ad hominem, strawman, hay dựa vào thẩm quyền, và có nguy cơ biến bạn thành một cỗ máy làm việc khô khan. Thay vào đó, hãy thử công thức mới: làm nghề giỏi, nhưng đừng quên sống một cuộc đời có ý nghĩa.

Bạn là bác sĩ? Hãy cứu người, nhưng cũng đừng ngại nói về những bất công trong y tế. Bạn là giáo viên? Hãy dạy học, nhưng cũng kể cho thế giới nghe về những học sinh cần được giúp đỡ.

Cuộc sống không phải là một cái hộp nhỏ mang tên "chuyên môn". Nó là một sân chơi rộng lớn, nơi bạn vừa có thể làm việc giỏi, vừa có thể làm người tử tế.

Vậy nên, lần tới khi ai đó bảo bạn "đừng bàn chuyện xã hội", hãy mỉm cười và nói: "Cảm ơn, nhưng tôi thích vừa làm vừa sống!" Rồi cầm tách trà, nhấp một ngụm, và tiếp tục hành trình của bạn!

27 BÌNH LUẬN